Cephede savaşırken bile okumaktan vazgeçmeyen Atatürk’ün Büyük Taarruz öncesi okuduğu Reşat Nuri Gültekin’in Çalıkuşu romanı onun başucu kitabı oldu.
Ulaş Yıldız’ın haberi
Mustafa Kemal Atatürk 57 yıllık yaşamına 11 savaş, 24 madalya, 7 nişan ve 13 kitap sığdırdı. Gençliğinde içinde yaktığı Cumhuriyet ateşi için her daim kendini geliştirdi.
Dönemin şartlarına ve kısıtlı imkânlarına rağmen öğrenmekten asla geri durmayan Atatürk’ün, en önemli özelliklerinden biri de iyi bir kitap okuyucusu olmasıdır.
Özellikle Manastır Askerî Lisesi yıllarında kitap okuma alışkanlığı elde eden Mustafa Kemal lisede Mehmet Emin Yurdakul, Namık Kemal gibi dönemin güçlü Türk şairleri ile tanıştı. Harp Akademisi yıllarında özellikle ünlü Alman ve Japon komutanların hayatlarına ilişkin kitapları okudu. İlk görev aldığı Şam’da, felsefeye, sosyalizme ve devrime ilişkin Fransızca kitapları okumuştu.
SAVAŞ TARİHİ ÜZERİNE KİTAPLAR OKUDU
XVI. Kolordu Komutanı olarak Silvan-Bitlis yöresinde bulunduğu 49 günlük sürede Namık Kemal’den Mehmet Emin Yurdakul’a TevfikFikret’ten yabancı yazarlara kadar 7 kitap okumuştu. Ordu Komutanı’yken ise okuduğu kitaplar daha çok savaş tarihi üzerineydi.
Atatürk öyle çok severdi ki kitap okumayı savaş sırasında cephedeyken bile bu tutkusundan vazgeçmedi. Çanakkale Savaşları sırasında Maydos’tan İstanbul’daki yakın tanıdığı Madam Corinne’e yazdığı 20 Temmuz 1915 günlü mektupta, oraya giden karargâh kâtiplerinden Hulki Efendi’ye satın alınması için birkaç roman adı vermesini rica etmişti.
BAŞUCU KİTABI ÇALIKUŞU
Mustafa Kemal, Büyük Taaruz öncesi Akşehir’deki evinde dinlenirken okumaya başladığı Çalıkuşu için odada bulunanlara “Biliyor musunuz, gece Reşat Nuri Bey’in Çalıkuşu romanını okumaya başladım. Çok beğendim. İhmal edilmiş Anadolu’yu ve genç bir hanım öğretmenin yaşadığı zorlukları ne güzel anlatmış. Bitirince İsmet’e vereceğim. Sonra sizler de okuyun” demiştir.
‘CEPHANENİN YERİNİ KİTAPLAR ALSIN’
Atatürk, Kurtuluş Savaşı’nın ardından kütüphanecisi Nuri Ulusu’ya talimat vererek, cephane sandıklarına kitap doldurulmasını ister. Türkiye’nin artık kültür ve sanat savaşı içine girdiğini vurgulayan Atatürk “Şimdi savaş bitti, yeni bir savaşımız başlıyor. O da kültür ve sanat savaşımızdır ve okumakla, kitapla olur; işte şimdi cephane taşıdığımız o sandıklara kitaplarımı koy, bu sandıklarla taşınsın, cephanenin yerini artık kitaplar alsın’’ dediği bilinir.
Gazeteci Ruşen Eşref Ünaydın da Atatürk’ü ziyarete gittiğinde masasında Balzac’ın “Colonel Chabert’’inin, Maupassant’in “Boule de Suif’’inin, Lavedan’ın “Cervir’’inin durduğunu defalarca kez anlatmıştır.
BEYAZ ZAMBAKLAR ÜLKESİNDE VE TOPLUM SÖZLEŞMESİ…
Mustafa Kemal Atatürk’ün ve Genç Türkiye’nin üzerinde en etkili olmuş kitapların başında Rus kökenli bir papaz olan Grigory Petrov’un “Beyaz Zambaklar Ülkesinde” geliyor. “Atatürk’ün askeri okulların müfredatına konulmasını emrettiği kitap” olarak da ünlenen eser Balkan halklarının emperyalizme karşı uyanışına, Türkiye’de yeni kurulmakta olan devlete ve uluslaşma sürecine olan katkısıyla zaman içerisinde “ulusal devlet yaratmanın reçetesi” haline gelmiştir.
Jean Jacques Rousseau’nun Toplum Sözleşmesi kitabının, Atatürk’ün kanunların üstünlüğü, kanunlar önünde herkesin eşit olması gibi konulardaki görüşlerinden etkilendiği düşünülür.
KÜTÜPHANESİNDE 4 BİN 289 KİTABI VAR
Atatürk’ün kütüphanesinde kitapların sayısı 4 bin 289’u buluyor. Bunların 194’ü işaretli, 9’u notlu ve 101’i işaretli-notlu olmak üzere, 304 işaretlenmiş kitap bulunmaktadır. Bu kitaplardan 192’si Fransızca, 91’i Türkçe, 9’u İngilizce ve 12’si Almanca. Türk edebiyatı tarihi, İngiliz edebiyatı, Afrika tarihi ve kimya konularında 5’i Türkçe, 10’u Fransızca ve 4’ü diğer dillerde. Özel kitaplıkta 42 adet Türk romanı ve hikâyesi ile 121 adet Fransız edebiyat eseri yer alıyor. 127 Türk şiir kitabı, 46 Türk tiyatro eseri de var.
MUTLAKA NOTLAR ALIRDI
Atatürk’ün kitap okumada dikkat çeken önemli bir özelliği de okuduğu kitabın önemli bulduğu yerlerini kendine özgü işaretlerle belirlemesi, satır altlarını çizmesi ve sayfa kenarlarına notlar almasıdır.
“xx” : Önemli.
“xxx” : Çok önemli.
“müh.” : Mühim.
“ç. müh.” : Çok mühim.
“D.” : Dikkat.
“?” : Belirtilen fikri kabul etmiyor ya da şüpheli görüyor.
patronlardunyasi.com
